طراحی تجربه کاربری (UX) فرآیندی است که تیم‌های طراحی از آن برای ایجاد محصولاتی استفاده می‌کنند که تجربیات معنادار و مرتبطی را به کاربران ارائه می‌دهند. طراحی UX شامل طراحی کل فرآیند به دست آوردن و یکپارچه سازی محصول، از جمله جنبه های نام تجاری، طراحی، قابلیت استفاده و عملکرد است.

طراحی یک تجربه نه تنها شامل سهولت استفاده از نرم افزار، بلکه طراحی تجربیات دیگر مرتبط با محصول، به عنوان مثال، کمپین بازاریابی، بسته بندی و پشتیبانی پس از فروش است.  مهم‌ تر از همه، طراحی UX با ارائه راه‌حل‌ هایی مرتبط است که نقاط ضعف و نیازها را برطرف می‌ کند. از این گذشته، هیچ کس از محصولی استفاده نخواهد کرد که هیچ هدفی ندارد.

طراحی تجربه کاربری، یک تعریف رسمی

سازمان بین المللی استاندارد (ISO) تجربه کاربر (User experience یا UX) را اینگونه تعریف می کند:
“ادراکات و پاسخ های یک فرد که ناشی از استفاده یا استفاده مورد انتظار از یک محصول، سیستم یا خدمات است.”

می‌ توانیم این تعریف را به دو بخش تقسیم کنیم:

• برداشت ها و پاسخ های یک فرد
• استفاده از یک محصول، سیستم یا خدمات.

در تجربه کاربر، طراحان کنترل زیادی بر ادراک و پاسخ‌ های یک فرد ندارند (بخش اول تعریف). به عنوان مثال، آنها نمی توانند احساس کسی را کنترل کنند، انگشتان خود را حرکت دهند یا چشمان خود را در حین استفاده از یک محصول کنترل کنند. با این حال، طراحان می توانند نحوه رفتار و ظاهر محصول، سیستم یا خدمات را کنترل کنند (بخش دوم تعریف).

ساده ترین راه برای فکر کردن به طراحی تجربه کاربری، فعل و اسم است. یک طراح UX (فعل)، ایده‌ها، برنامه‌ریزی‌ها، تغییرات و چیزهایی که بر تجربه کاربر تأثیر می‌گذارند (اسم)، ادراکات و پاسخ‌ها به یک سیستم یا سرویس را طراحی می‌ کند.

به عنوان مثال، هنگام استفاده از یک دستگاه فیزیکی، مانند ماوس رایانه، می‌ توانیم برخی از جنبه‌ های محصول را کنترل کنیم که بر لذت بردن کاربر از نگاه کردن، احساس کردن و نگه داشتن آن تأثیر می‌ گذارد:

• هنگام استفاده از آن احساس راحتی می کنید؟ آیا خیلی بزرگ و دست و پاگیر است؟
• وزن. آیا بر توانایی آنها برای حرکت دادن آن به صورت دلخواه تأثیر می گذارد؟
• سهولت استفاده از آن. آیا آنها می توانند به طور خودکار از آن استفاده کنند یا برای رسیدن به هدف باید به شدت در مورد آن فکر کنند؟

هنگامی که شخصی از یک محصول دیجیتالی مانند یک برنامه رایانه ای استفاده می کند، چند جنبه که می توانیم بر آنها تأثیر بگذاریم عبارتند از:

• چقدر بصری می توانند در سیستم حرکت کنند.
• نشانه هایی که به آنها کمک می کند تا به هدفشان برسند.
• قابل مشاهده بودن جنبه های اساسی یک کار در زمان مناسب.

طراحان UX، چه کسی، چه چیزی و چگونه استفاده از محصول را در نظر می گیرند؟

به عنوان یک طراح UX، باید به چه چیزهایی توجه کرد؟ طراحان UX قبل از تعیین چیستی، با چرا شروع می‌کنند و در نهایت، چگونگی محصولاتی را ایجاد می‌کنند که کاربران بتوانند با آن‌ها تجربیات معناداری ایجاد کنند. در طراحی‌ های نرم‌افزاری، باید مطمئن شوید که «مواد» محصول از طریق دستگاه موجود می‌آید و تجربه‌ای یکپارچه و روان را ارائه می‌ دهد.

طراحی تجربه کاربری، کاربر محور است

از آنجایی که طراحی UX کل سفر کاربر را در بر می گیرد، این یک زمینه چند رشته ای است، طراحان UX از زمینه های مختلفی مانند طراحی بصری، برنامه نویسی، روانشناسی و طراحی تعامل می آیند. طراحی برای کاربران انسانی همچنین به معنای کار با دامنه وسیع در مورد دسترسی و در نظر گرفتن بسیاری از محدودیت‌ های فیزیکی کاربران بالقوه، مانند خواندن متن کوچک است.

وظایف معمول یک طراح UX متفاوت است، اما اغلب شامل تحقیقات کاربر، طراحی وایرفریم ها و نمونه های اولیه تعاملی و آزمایش طرح ها می شود. این وظایف می تواند به طور قابل توجهی از یک سازمان به سازمان دیگر متفاوت باشد. با این حال، آنها همیشه از طراحان می خواهند که مدافع کاربران باشند و نیازهای آنها را در مرکز تمام تلاش های طراحی و توسعه قرار دهند. همچنین به همین دلیل است که اکثر طراحان UX در نوعی از فرآیند کاری کاربر محور کار می کنند و تلاش های آگاهانه خود را تا زمانی که به طور بهینه به همه مسائل مربوطه و نیازهای کاربر رسیدگی کنند، هدایت می کنند.

طراحی کاربر محور یک فرآیند تکراری است که در آن درک کاربران و زمینه آنها را به عنوان نقطه شروعی برای تمام طراحی و توسعه در نظر می گیرد.

بنابراین، محصولاتی که تجربه کاربری فوق‌ العاده‌ ای را ارائه می‌ کنند (به عنوان مثال، Iphone) با توجه به مصرف یا استفاده محصول و کل فرآیند خرید، مالکیت و حتی عیب‌ یابی آن طراحی می‌ شوند.

به طور مشابه، طراحان UX فقط بر ایجاد محصولات قابل استفاده تمرکز نمی کنند، بلکه بر جنبه های دیگر تجربه کاربر مانند لذت، کارایی و سرگرمی تمرکز می کنند. در نتیجه، هیچ تعریف واحدی از تجربه کاربری خوب وجود ندارد. در عوض، یک تجربه کاربری خوب نیازهای کاربر خاص را در زمینه خاصی که از محصول استفاده می کند، برآورده می کند.

یک طراح تجربه کاربری تلاش می کند به این سوال پاسخ دهد: “چگونه می توانیم تجربه تعامل با یک کامپیوتر، یک گوشی هوشمند، یک محصول یا یک سرویس را تا حد امکان بصری، روان و دلپذیر کنیم؟”

طراحی UX خوب را چگونه تشخیص دهیم؟

نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که کاربر نباید برای رسیدن به آنچه که میخواهد اصلا فکر کند. چیدمان و نحوه‌ی قرارگیری المان‌های سایت باید به گونه‌ای باشد که کاربر بدون هیچ درنگی به نیاز خود برسد، از چیدمان منوی‌های سایت گرفته تا صفحات و محتوای داخلی، سرعت دسترسی، نمایش صحیح پیغام‌ها، خطاها و… همه‌و‌همه باید به بهترین شکل ممکن در اختیار او باشد.

طراحی تجربه‌ی کاربری را می‌توان به 6 بخش اصلی تقسیم کرد، این بخش‌ها عبارتند از:

• محتوای مناسب و کاربردی: دلیل اصلی برای استفاده کاربر از یک برنامه یا وبسایت، دسترسی به محتوایی است که برایش مفید و ضروری است. بنابراین، ارائه محتوای مناسب و کاربردی به کاربر یکی از مراحل حیاتی در ایجاد یک تجربه‌ی کاربری برجسته است.
• معتبر بودن محتوا: اعتماد کاربر به یک محصول یا خدمت بسیار مهم است و این اعتماد از ارائه‌ی محتوای قابل اعتماد به وی نشأت می‌گیرد. به عنوان مثال، در یک متن خبری باید منبع خبر را به صورت رسمی و معتبر ذکر کنیم و از استفاده از اصطلاحات عامیانه خودداری کنیم.
• سادگی در استفاده: یک محصول باید به راحتی قابل دسترسی و استفاده برای مخاطب باشد. بازاریابی مناسب برای یک خدمت و کاربرپسندی در استفاده از آن می‌تواند به طرز چشمگیری تجربه‌ی کاربری محصول را بهبود دهد.
• کاربرپذیری: مهمترین نکته این است که سرویس شما چقدر باکیفیت، معتبر و زیبا باشد؛ اما کاربر باید به آسانی و به صورت کاربردی از آن استفاده کند. انتخاب صحیح مکان‌گذاری دکمه‌ها، دسته‌بندی و ساختار مناسب برای محتوا، قالب‌بندی صحیح و نام‌گذاری مناسب صفحات و … می‌تواند به کاربر تجربه‌ای عالی ارائه دهد.
• طراحی ظاهری: طراحی صفحاتی زیبا، رنگ‌بندی مناسب، آراستگی ظاهری، استفاده از فونت‌های مناسب، و استفاده از تصاویر گرافیکی زیبا و با کیفیت می‌تواند تجربه‌ی بسیار خوبی را برای کاربران ایجاد کند. این عناصر به طراحی رابط کاربری یا UI اضافه می‌شوند.
• در دسترس بودن: محصول یا خدمت شما باید همواره در دسترس باشد. به عنوان مثال، اگر کاربر با خطای 404 یا مشکلات سرور مواجه شود، احساس ناخوشایندی خواهد کرد. همچنین، در دسترس بودن محتوا، سرعت بارگذاری مناسب و نمایش صحیح در مرورگرهای مختلف نیز تأثیرات مهمی در تجربه‌ی کاربری ایجاد می‌کنند.

سخن پایانی

در یک کلام، به شما می‌ گوییم کاربر باید بتواند خیلی راحت به آنچه می‌ خواهد برسد، چه از نظر محتوا و چه از نظر ظاهر و طراحی رابط کاربری، درواقع همانطور که قبل تر هم گفته شد، در طراحی تجربه کاربری یک اصل مهم وجود دارد که آن هم این است که کاربر نباید برای رسیدن به آنچه که میخواهد اصلا فکر کند. رویکردی که متخصصان UI و UX میزبان سنتر در آن بی همتا اند. برای مشاهده نمونه کارهای طراحان Ui و Ux مجموعه میزبان سنتر به صفحه طراحی گرافیک مراجعه نمایید.

تجربه کاربری (User Experience) یعنی اینکه بتوانید با یک رابط کاربری درست، در کنار اجزای دیگری چون دسترس‌ پذیری، کاربردپذیری، معماری اطلاعات و طراحی تعاملی بتوانید تجربه‌ ای ساده و سریع برای تمام کاربران خود رقم بزنید.
در این بین طراحی تجربه کاربری اهمیت زیادی دارد؛ چرا که باید به عنوان یک طراح و مهندس اصلی تجربه‌ ای را طراحی کنید که هر کاربری از محصول یا خدمت شما راضی باشد.